ZOÖNËVE
IN KLANK
Voorgedragen door Léon Jacobs (°1924) of Léon va Lëwie va Zjängske
Opname door J.L. te Zonhoven (Ter Donk) in 2005
IN SCHRIFT
SNUKSKES VÁNGE EN STEKSPRINGE
1As zoe wat wèinter op jóar ààngónkt, dan wààr de zon 2vantîjed zoe schoen en dan wààr ter nie veul wàter ìn-e 3Mullebeêk en dán 4gónke ve vìssen, snukskes vángen en dán snukskes gevóngen en lángs de beek op en dan 5haan veë nen dróad en dóa 6stropde veë dië ìn en dan 7hoelte ve dië boven ‘t vuur, dán 8ruukde ve dei èn dán àte ve die op en ás ‘t veul wàter ìn-e beêk stônd, dan sprónke ve... 9veur ‘t wèùdste euver de beek kónne te sprìngen
DE ZONDERIKBEEK* - foto door Paul Hermans 27 maa '22 (Wikipedia) - foto bewerkt
En op ne zekere mùrgen. 10Heì war Jef va Koob en diën haa twie of drei 11köÿ en nen os. En dië wààr ‘t eürsten en vandààg 12zit ër, 13sprìng ich alleman ààf! Veë haan 14doen nen dikke stek en dië woord 15ìn-e mids ìn-e beek 16gezátn en dan wùpden der en dán sprónk der vur ‘t wèùdste en dóa woord ‘n struup gemààkt… 17bè-t oere bot, eh… ás der ne bot haad want vantîjed wàren ‘t oo 18klonke of e pààr 19aa schoén of zoe-iet… ‘n struup, èn den anere sprónk dán wèùder en Jef dië gónk oos ààfsprìnge
en dië zèt z’ne 20stek ìn-e mids van-e beêk en dië haa z’ne 21párdesuu en al nog 22ààgehage en heë zèt z’ne stek ìn-e mids van-e beêk en dië stek, 23dië giet bè de beek mië en heë vullt op z’ne rùg… klonk, ìn-e beêk! Dá z’ne jás en alles 24ôötfloöt. Veë hum geholpe dat ër z’n brók wat 25ôöt trullden en doen lángelèsden, zeej ër: “Jò mar da ìs nog niks, mar da ìs oze vàder z’ne trouwjás, z’ne trouwpardesuu. 26Ofwant ‘t wóar wààr of nie, mah ich geluuf ‘t!
En dië wààr oo nàät, meh dóa wààr niks, nog niks vur diën te druge of niks èn ‘t lèsden haan ve dan toch ammóal áchtermóat, heet dat, eh. Kèñt der dá, áchtermóat? 27Áchtermóat nog gevonnen en deë 28bè-iên op ‘n hupke geleëd èn dán haan ze van dei groete 29dekke gemààkt van 30wissen hôôt, vur tegen-e 31hèùkels te zètte, dei làge dóa oo nog èn diën dóa euver gezatten en dóa Jef hónk dóa z’ne jás op… meh diën áchtermóat dië bránde nie, eh. Da wààr nog vochtig, eh en 32dië deu niks as dómpe mer ve gónke doen 33wèi de zon scheên, gónke ve toch wier kiêke in die kleen beekskes ofwant dóa gien snukskes zàätn, sews trùq kome… Nôô wààr dá ìn vuur gestóan èn da wààr begìnne te branen en op ‘t lèsde wààr dat ìn vlamme en doen wààr dóa zoe 33 e koöt dór Jef z’ne pardesu. Oh Jef, ich zién ze gezicht nog altèd want heë zeej: “Ich 34daor nog ne mie thôös góan, ich daor nie thôös góan!"
1bij de overgang van winter naar lente
2soms 3Zonderikbeek, ook Roosterbeek*
4gingen we 5hadden we 6knoopten
7hielden 8rookten 9om het eerst
10hier 11koeien 12zegt hij
13win ik van iedereen met springen
14toen 15in het midden 16gezet
17met uw laars 18klompen 19oude schoenen
20stok 21pardessus, overjas
22aangehouden 23valt dwars in de beek [lett. gaat met de beek mee]
24fel drupte 25uitwrongen/uitrolden
26of 27nagras, laatste maaisel
28bij mekaar op een hoopje gelegd
29bedekking 30twijgen (hout) 31hooioppers
32die deed niets dan (enkel maar) roken, dampen
33een gat 34durf
de mullebeÊK
De Zonderikbeek - veeleer Roosterbeek genoemd, ontspringt in Zwartberg en mondt uit in de Demer. Ze vloeit via Hengelhoef door Houthalen-Oost naar de Teut, doorheen parochie Termolen, stroomt dwars door Zonhoven-Centrum en vormt verder de grens tussen de parochies Ter Donk en Halveweg.
De beek dankt zijn dialectnaam de Mullebeêk/Meulebeek (Molenbeek) aan de Bookmolen en de Korenmolen die in Termolen vele jaren dienst deden; van laatstgenoemde is reeds sprake in het begin van de 15e eeuw.