ÉJSDE

Ingesproken door Flor Vanloffeld (°1924)

Opname door J.L. te Eisden op 17 sep 2001

IN SCHRIFT

PAOSJ-ÉJSDE

Paosj-Éjsde waas vèùral in ‘t begin van 1900 daor hiël de streek gekènd. Dat ‘t mèt Paosje te maken hèèt, zèèt t waord zelf. En dan waas ‘t ouch kèrmis in Éjsde

DE VASTENTIÊD

De viërtig daag vèùr Paosje waas dan de vastentiêd. Viërtig daag gei vleis. ‘s Mùrges gei spek, mah boumspek in de pan: appelsjiêve gebàkke. In plaats van ‘n kortelèt, 'nen hiëring of ‘n èike. Vèùr de res ¹dege wër het mèt platte keës of ²appeleprutsj. En ’ne gewoëne sjroëpboter'ham, dèè smaakden ouch good

In de dùrpe langs de Maas waas ‘t ónger de vaste mer ne stillen tiêd. In Éjsde waas mië leve. Op woonsdig en vriêdig ³keeme bedevaarders van de dùrpen oet dën ómtrèk en zelfs vanoêt de Kempe nao de kèrk in Éjsde. Aan het beeld van “De Dri-j Herderkes” vroge ze dan bi-jstand en de zege vèùr de biësten in de stal. De Kempenère diej van euver de berg keeme, ⁴zeukde dan in de hèi nao ⁵hazekaore. Dat waas e saort biêsechtig graas mèt lang, stiêf en dun steelkes. Dat streke ze dan aan de baard van 't Sint-Jansbeeld en stoken ‘t dan op 'hunnen 'hood. Truq thoês gove ze dat aan de biëste, tege de ⁶zeekdes

¹deden wij        ²appelkompot        ³kwamen
⁴zochten           ⁵grassoort             ⁶ziekte

PAOSJ-DAAG

Nao diej viërtig ⁷daag van vastentiêd (en ⁸beie) keem dan eindelïjk Paosje
De natuur herlèèfde, en ouch de minse krege mië leven in. De lèste daag van de vaste heel “moeder de vrouw” de èier biej-ein vèùr ⁹hel te koöke en te verve. Paosje zónger paosèier waas geinen echte Paosje

Paosj-daag waas vèùr os, jonk volk, neet zoë 'ne geweldigen daag. Niks te spele mit dei gooi kleër aan en minstes twië kiër nao de kèrk: vèùr de middig nao de mès en 's naomiddigs nao 't lof en de kèrmis begósj pas op Paosj-maondig. In de kèrk waas ’t hoëgdaag. In de vèùrmiddig drièj mèsse en de naomiddig het lof. Dat kèrk loupe hau mië weg van ne modeshow, maoge vë missjiens neet zèqqe, meh 't waas zoë. De ¹⁰sjikke luuj ¹¹stinge volledig in ‘t nóuw: nóuw këstuum, nóuwen hood en ¹²vunkelnóuw sjoon en as di-j dan ouch nog good kraakde, dan woer dèè nog extra naogekeke. Good lèèr en neet gooie-koup

De ¹³vroluuj parradèèrde mèt nóuw zomerkleër, ne veëse permenaot en ne nóuwen hood. Dao waore ter di-j nao twië mèsse ginge en nog nao ‘t lof. Vèùr zeker te zien dat eederein hun gezeen hau

Dën erme kloëtzàk deeg het mèt ‘n nóuw ¹⁴patsj, en as tër gei geld hau vèùr nóuw sjoon, klepperde ter daor ‘t dùrp mèt e paar nóuw klómpe

⁷dagen (mv)         ⁸bidden           ⁹hard      
¹⁰rijke mensen     ¹¹stonden        ¹² splinternieuwe schoenen
¹³ vrouwen          ¹⁴pet

PAOSJ-MAONDIG

Dën twiëde Paosj-daag waas dan “dën” daag van Paosj-Éjsde. In de nach van Paosj-daag op Paosj-maondig plantte de jóng gaste van ‘t dùrp op eederen hook van ‘t Vriêtëf ne sjone verseerde stek en dao hinge ze ‘n fles jenever aan. Wèè dan op Paosj-maondig van boeten ‘t dùrp as iëste op de Vrietëf keem, moch zich di-j fles jenever pàkke di-j hing op dèèn hook van woë dat ze ‘t Vrietëf op keem

De bedevaarders keeme mèt ¹⁵höÿp nao Éjsde. Iës waas ‘t weer in de kèrk te doen. Diej waas vreuger vèùl klèiner as di-j van nóuw en dan waas di-j ouch gouw bóm-vol. De hoëgmès waas 'n hiël plechtig gedeuns. ‘n Mès mèt dri-j hiëre. De rilikwie woër verierd en dan trok de prëcessie oêt, rond de kèrk en dan zoë wir trùq nao binne. Mah op dèèn tiêd waore ter toch al di-j ¹⁶ ‘zich ter tussjen oêt pisde’ en zich al gereid maakde vèùr de kèrmis te beginne. As de mès oêt waas, brook de boel los. Vèùr de kèrk sting dan ¹⁷de foër. Mèt 'ne ¹⁸karrësel, de ¹⁹sjokkele en ne sjeetkraom waas dat al ’n hiël kèrmis

Mah op Paosj-maondëg stinge dan nog kräömkes woö ze hel gekookde en geklèùrde èier verkochte en vèùr de kèèl te smere flesse jenever

¹⁵hopen, velen       ¹⁶er tussenuit muisden    ¹⁷de kermis
¹⁸paardenmolen     ¹⁹schommels