OOSTHAM
Ingesproken* door Frans de l'Arbre (°1927) of Frans va Sep
*in het dialect met invloeden van het Algemeen Nederlands
Opname door J.L. te Oostham op 15 apr 2007
IN SCHRIFT
VASTELAOVEND
MÒNDaG
VERTEK PARTIJE EN VASTELAOVENDLIED
IN KLANK
Vastelaovend viere da gaot dus van ‘s mòndag 's mùrges tot de nacht van tesdag op woensdag
En ’s mòndag 's mùrges kome die mense dan bè-ien, dat is nen afspraok die ze maoken met hun partijleden. Op de klaron wordt dan geblaozen en da is de moment da ze zich moete gaon aonmelde op de plaots van vertrek van hun partìj en da gebeurt omstreeks negen ure…
Op de gehuchte Geneberg en Gerhees is ‘r muziêk en klaroengeschal en daormee kome die mense dor op af. Ze zijn dus gekliëd in hun speciaol kleurríjke këstums en dan stelle ze zich op, ordelijk, met de vurùtspringer vurop, dan de mensen in gelid per twië, stappe die gewoënlijk op nòr de huizen van hun wìjk en die doen al de huizen. en wanneer ze 'n huìs naoderen, beginne ze gaon te zingen. Dat is e gekènd lieke:
Vrienden wij begeven ons in huis
Ge zult os toch wa geven
Al make we 'n groot gedruis
Ge moet van ons nie beven
Hetgeen we vragen dat is voor u maar klein
Een stuk van het zwijn waarvoor we zijn…
Op zwier !
Mah natuurlijk op alle huize hadde ze gi varkesvliës in huis eh, da begrìjp-te wel
Bè de boere kregge ze spek en aren en bè de handelèèrs wùnt dikwùls iets bëzonders aongeboje. Bè de handelèèrs, gelèk bèveurbild bè de likeurstokerij hiê, dò krege ze dan al ës ‘n fles jenever cadeau.
Mah dan de gewone burgerij de werkmense die gave dan laot os zegge enkele frangskes in dien tijd
En dat maakte de beurt groet want de latere kunnik stond vur groete uitgzven. Da’s normaol
Dus da spek en die aren op afspraok wordt dat afgehold en dan wordt dat al klèèr gemokt tege dat die mense dan achteraf binne komen. Dat duurt dus tot een uur of twië tot ze in hun lokaol aonkome want elke wíjk of iedere gehuchtpartij doet het volledige gehucht en ook ’t centrum
En dan in bepààlde cafés krijge ze wel nen drank en dan kere ze terug nao hun lokaol ej dan doen ze zich dao tegoed aon da spek en die aren en dan ’n tas koffie en e pintje bier dat dao bijkomt. En dan hebbe ze zo ’n uurke rust
DE HAONEKAP EN VIERE VAN DE KUNNIK
IN KLANK
Rond víjf uur 1wùnne de manne mee klaroêngeschal nò buíte geroêpen om ze 2geriëd te maoken vur de haonekap. Ne vuraf gedoëde haon hangt mee z’ne kop onder 3 ‘n man zonder boom en de partíjmanne zinge saome het afscheidslieke van den haon da begint mee de woorden: Och lieve haon, ge moet ‘r aon!
Dan treed de kapiteìn saome mee de vurùtspringer van de partíj nò veur en geft 4mee de haatëre saobel ne klaaine tik tege de nek van de haon
En dan komt ‘r ‘n beetje seremonie bij kijke en den eëste die mag komen achter hum is de veurspringer, de vurùtspringer zoegezegd. Diën heet speciaol kledij aon, kask op mee pluimen op... en dan krijgt ieder van de partij zijn beurt
Vuraf wùnne ze dan geblinddoekt. Dan moete ze ne zekeren afstand afleggen, mah met hun voête zoêke ze dië zand, eh. Ze wete welke richting ze moete gaon en met dië saobel dan tikke. Ene keer as ze dan aan die mand komen voele ze: ich moet m’nen afstand gaon zoeken, eh. Dië nek van diën haon zen ze dan aan ‘t zoêke
Den ene is links, den andere is rechts en den iëne slaogt er al onderdeur, den andere slaogt in de mand. Mah dan op zekere moment slaogt 'r dan dan toch iëne in van diën haon te onthoofde zoegezegd
De kop vliegt dan in ’t publiek, mah die wùnt dan teruggehaold. Dië man dië dor in geslaogd is, die wùnt dus kunnik van de partij
Nao het zinge van ’t loflied wùnt de 5kunnik op de schawers ’t lokaol binnegedraogen wao dan ’t echte fiëstviere kan beginne. De kunnik trakteert de lede van de partij en de toeschouwers sluìte zich bij de fiëstvierders aon
As dat gedaon is dan gaon ze allemaol terug nor huis en dan gaon ze dan nog wa rùste
Dan kome ze - sommige nog gekiëd, as ’t dan goed weer gewist is zijn ‘r dao bij die in hun këstum nog trugkome, d-ander hebben hun gewoon burgerklieren aon - en dan is dat dor ’n dansfiëst, dan zit dao ne zjaz 6gelèk da vroeger was en dan wùnt dor dus vastenaovend gevierd
1worden 2klaar 3bodemloze mand
4met de houten sabel 5koning 6zoals
TESDaGS en aswoensdag
IN KLANK
Vertrek van de partijen naar het lokaal van de koning. Na een schouwing, werden ze ontvangen op eten en drank, begin van een braspartij waaraan ook andere dorpsgenoten deelnamen en duurde tot een kot in de nacht, gevolgd door weinig slaap omdat iedereen een assenkruisje ging halen, als begin van de 40 dagen-durende vastenperiode