ALKERS

Verteld door dhr. Jules Mellemans (°1906)

Opname door J.L. te Alken op 8 aug 1999, bijgestaan door mevr. Marieke Mellemans

IN SCHRIFT

SLAACHTE IN DE jóëre '20

(Marieke) ¹Weì djee nèù ²begôs zìjt vrugger; op vìjftèin, zistèin jóër zèt djee beginne slaachte zeejker, is tá nie? Weì dje nó Kreejte goenk… (Jules) In vìjfentwieñtig. (Marieke) Daan wood djee doen negetèin jóër, dan vertelt djee da – wa mót ich zegge – weì djee dóë begôs zìjt dóëbìj, ³Weì meejn ’t doen in diën tìjd was…

(Jules) Jah, da was ‘nen ⁴aa slaachter va Zeppere, Hárrie Kreejte en dië was zeèjvetig jóër. En dië z’ne zõun ⁵goenk slaachte en dië was zis jóër ader as ich, nen dikke Bêr van ob-e honnerd killow en dië haa èin vrõuw en èi kêind

…goenk ich en Bêr ins erges e verke ⁶daolhõwwe dan bjande Bêr da en dan waachde ich en dan kààm z’ne pa nóë mich dóë. En òn dië hèb ich mi-jr geleejrd as òn Bêr. Bêr was mi-jr vur ’t werk en diën aâ maan, zeèj: Jules en dan dit en dan dat…

Mah da hèt nout ginne bõewr of nout nimmand gelufd da e verke bjanne het moeilijkste was

(Marieke) Ah jao, ofwel bjánt dje ’t te feejl ofwel bjánt dje ’t nie genoeg… ?

(Jules) Dat zèn de hi-jl òurzaoke nog nie… Alle verke ⁷zèn nie eve ins van hôöd. Dóë warre boewremínse, as dei zoe e gròut verke vèt mòkde, da laog altèd in nen doenkele stâl, dan haa ze schòu wit spek zi-j se, mah as djee daan da spek verbjande, was da spek nie meh wít en da verke was vujl weejker. Da was moeilijk bè stroei

Want weì ich bè Jefke Vos miêjgoenk – ⁸weí ich e-strach zeèj, weì ich in ’t slaachhôös in Sint-Truì gewis was, vur rinsbiste te sláchte, in 8en… áchentwieñtig was da… goenke veë in Naorekerke en deí kânte dek ooch al ins e verke dòud doen en dan zi-j Jefken alìjd tege miech – en da was nen aâ slâchter – “Jules, bjánt djee ’t verke dan is ’t ins zoe rap schòun… In slâchhôös goenk da bè heèjt wetter, wór. Deì miense warre dóë nie van op de höÿgde, wór

Daan goenk ich nóë Bêr, ’s mùrres, mer doen haa ich nog gi bìjel, wór. Ich haa niks as eèj mês. Bêr haa gerief genoeg… Dan kàme veë bè de minsen aön, ích mós verke ôöt de stal haöle, kóëd och goed of ‘t zelfste wa, iech mos zùrge dat ‘t op stroei was. Hee ⁹leid ‘t bôöte de winning op de stroei gebjând, djee móugde nie kot bè de geleëge gòn... Hee leid- stroei ¹⁰ôôteejn, de mêis ¹¹vjadig en ich mos verken ¹²haa.

(Marieke) Mah weì? As dje da verke pákde, weì ¹³duj djee dá as dje dei mós pakke? Da was bè 'n koôd?
…in de mùìl hange en dan most dje da zoe ¹²hage…

Ich heb al ¹⁴dekker al ins gevròg… Bizonder in ’t hat van de wêiñter, ’n zujg van twie-honnerd killow, zujg deì ¹⁵te meejn bäkskes hane, och te meejn ¹⁶zôôkës hane, dei mòkde de boere dan vèt, wor

Mah, dan vroeg ich altèd: “Zèn se ni koëd?" "Hè-je dóë bang van?" zeèj se. Ich zeg "nee, mah dân moe-je mich da zègge.” “t-Is wal ‘n laëstige, mah…” Ich zèg: “Gè-mich dan e kli-j gripke miël”, wór. Dan naom ich e kli-j gripke miël en ich góiden da in den ¹⁷trooch, wór. Da was da verke in an-t snuffele, smeejt da ôôteejn en terwèlle ¹⁸hoenk ich de koôd in de mùìl, wór. En ins da e verke gevangen is, hèt da schrík, dan ¹⁹kuult ‘m da ni mi-j

Mah dan môs ich ‘n wi-j op, da was ²⁰dek twieñtig, dattig meejters van ’t geleeg aof. Dek ooch wèèder, veë haan dek mínse, ²¹mèètjes hoi och stroei stòn, te-bôôte, weì da vruger was, da wee-je toch wór … Zoe mèètjes, dóë moest dje oech ²²vanaof zèn

Mah dan laog de snèù dek zoe dik as dá… (gebaart 30cm). Dan ²³haan dei minse dóë e gängske gemok tot ²⁴moe dje mós wèrke - van ne mèiter en dõë stônd dán ’n vlèiskõôp, ne gròtte ²⁵basseng vol wetter gegoite ²⁶van 'taogs tevurre - bè ’n lòëg ìjes op
Mah da verke da bleêjf nie in op da gängske, da lújp heìe de snõuw êin en da ²⁷kekde, da lújp eujverâl hinne, daân staoke mèn ²⁸kloenke vol snõuw. Dó warre gín ²⁹schoën dei diejch wòrre. Dó lújp ’t wetter eejn en dje moos daân ³⁰strâmpe draoge vur oer broek zuìver te hage, wór
Dan warre veë dóë bè da verke en dan ³¹húwd ich da verke en as da ’n hèil zwoër verke was, haa Bêr ’t geschùt gelaô wór...
...

Ich hoeld ’t verke nó onder en de i-jn of d-aner pakden ’t bloed

(Marieke) Sedus: as ’t e zwoer verke was, dân schoet dje ’t dòud en as ’t wa liejchter was, dan hõwden dje ’t daol bè ’t bìjl?

(Jules) Dân wood da bè-t bìjël dòud gehõwd, wor. Da was hi-jl normaol. Mah t-móugde nogal zwoër zèn toch zur, da ze daol schóute… As dá de stiel is, dan weejt dje moe dje hõwt, wór

Dân woord de verke gebjand, wór. Dan wood da bè ne bessem gewasse bè wetter. Daan wood da geschrapt… op de gemäkkelijkste plakke mõuchden ich al schrappe ³²tsjost, mer dan sneejd ich al ins tereejn, wór, dje wart an t leèjre… dje moet óch al ins goed snije, dan ljôst dje ’t bêste bîjë… daan wood da verke… in diën tìjed, de pòute aofgesneje, dan wood da op de pêns gezatte en dan de kop aofgedòn en dan wood da verke opegesneje in den rùg bè i-jn sneèj, doo wood dan den haas oatgehaolld, zoe ne langen haâs…

(Marieke) Moe de korteletten aönhangen of wa?

(Jules) Jah, de kortelette

(Marijke) Mah, in diën tìjd wood de opegedòn vur gebróëd, nie vur kortelette?

(Jules) Nèèn, nèèn, da wood ob-e rug opegedòn… Dán haan se… ³³de bèin wa nôô òn-e kortelette zitte, dán haan ve nen haâs zoe lang as ’t verke was vur sop te koke, mer dóë wes ³⁴ontreint gi-j vli-js...

(Marieke) Ah ja, da warre dei knoke deì se in stukke kapde, deì jonte gezate in ’n kèùp bè ’t spek mië en daan jonde dá genõume vur sop te koke

EXTERNE LINKS